Son aylarda gördüğüm en etkileyici ilanla New York Times’ın pazar ekinde karşılaştım. Derginin arka kapağının içini kaplayan ilanda bir saksofon fotoğrafı vardı.
Fotoğrafın altında küçük puntolarla “Kampüsümüzde bir öğretim yılı içinde 450’nin üzerinde sanat etkinliği yaşayacaksınız” yazıyordu.
İlanı bir üniversite vermişti. New York’da kurulu Hofstra Üniversitesi.
Yıllar önce Hürriyet’in burslu öğrencilerine üniversite ararken yolum oraya da düşmüştü. Dış görünüşü bakımından herhangi bir Amerikan üniversitesinden farkı yoktu.
İlanı okuyunca Türkiye’de son yıllarda açılan özel üniversitelerin reklamlarını hatırladım. Bir masanın çevresine oturttuğu hocalarıyla övünen, kimin ders vereceğini duyuran ilanlar…
Daha sonra da öğrenci çekmek için bırakın öyle ilanlar vermeyi, kütüphanelerine kitap almaya yetecek paraları bile olmayan YÖK’ün üniversitelerini düşündüm.
Türkiye’deki üniversiteleri, ders kitaplarının ezberlenmesi ve zaman zaman yapılan sınavlarda bu ezberlerin kâğıtlara yazılması esasına dayanan bir tür ‘yüksek lise’ haline getiren zihniyeti lanetledim.
Öğrencilerinin kendilerini geliştirebilmeleri için gerekli ortamı yaratamayan bir okulun nasıl olup da adında hâlâ “üniversite” ibaresini taşıyabildiğine hayret ettim.
Bunun sebebi yalnızca parasızlıkla’ açıklanamazdı.
Biz gençlerimizin “düşünmelerini engellemek isteyen” bir sistem kurmuştuk.
Oysa üniversitelerin geleneksel fonksiyonları, öğrencilerin kültür miraslarını tanımalarını, kendi yaratıcı yeteneklerini geliştirebilmelerini ve toplumun sorumluluklarını bilen bir parçası olarak yetişmelerini sağlamaktı.
Böylece insanlığın ortak mirası bilginin yaygınlaşması sağlanacak, öğrencinin kendi yaşamı ve içinde bulunduğu toplum için yeni fikirler üretebilmesine de olanak sağlanacaktı.
Öğrenciyken, üniversiteyi bize böyle tarif etmişlerdi.
Bu tarif evrensel olarak geçerliliğini koruduğu içindir ki, kampüsünde öğrencilerinin yararlandığı 450’den fazla sanat etkinliği düzenleyen okul üniversite olabiliyor, buna karşılık bizimkiler ‘yüksek lise’ olmaktan bir adım ileri gidemiyorlar.
İlanı okuduktan sonra yeniden öğrenci olabilmek istedim. Ama elbette Türkiye’de değil!